Spis treści

Słowo wstępne  9

Część I. Od antropologii milczenia do „białych znaków”
1. Antropologia słowa / antropologia milczenia – zarys problematyki  17
2. Aktywowane konteksty  41
2.1. Źródła poetyckie  43
2.2. Źródła dramatyczne  51
2.3. Poetyka fragmentu i niedookreślenia  54
2.4. Potoczność, prozaiczność i gra z niemożliwością opowiadania  58
2.5. Liberatura  62
3. Białe znaki, tekstura i „włókna milczenia”  66

Część II. Milczenie oraz pojęcia pokrewne – jako zjawiska językowe i zdarzenia międzyludzkie
1. Cisza, milczenie, przemilczenie oraz pauza – podstawowe rozróżnienia  73
2. Pragmatyka i semantyka milczenia: milczenie jako zachowanie, akt interlokucyjny i akt semantyczny  81
3. Milczenie w międzyludzkiej interakcji i „doświadczanie rozumienia”  93
4. Milczenie a retoryka  101
5. Podsumowanie: „skrytość mowy” i wielość form milczenia  115

Część III. Cisza i milczenie w teksturze utworów narracyjnych
1. Tekst pisany: złudzenie głosu, złudzenie milczenia?  119
2. Od syntaksy do detaksy – narracyjne strategie niemówienia oraz „informacyjna prosumpcja”  130
2.1. Figury składniowo-semantyczne i tekstowe a milczenie  133
2.2. Elipsa jako metafi gura – oraz zabiegi pokrewne  136
2.3. Apozjopeza – zamilknięcie, kontynuacja, rozsunięcie, brak  142
2.4. Przystanki semantyczne: dopowiedzenie i „uskok składniowy”  153
2.5. Jukstapozycja a luki inferencyjne  157
2.6. Styl schizofatyczny – „prześwitywanie” milczenia w zdaniu  163
3. Apofatyczne formy podawcze – milczenie i odmowa pełni  169
3.1. Apofatyczne opowiadanie, apofatyczny opis  174
3.2. Milczenie w mówieniu, czyli apofatyczne odmiany dialogu i monologu  176
4. Przestrzeń i kompozycja tekstu – tekstura oraz „efekt Rauschenberga”  184
4.1. Segmentacja tekstu i brevis interfatio  186
4.2. Zapis wierszowy  192
4.3. Ikoniczność wizualno-tekstowa: „światłocisza”  197

Część IV. Interpretacje milczenia
1. Wprowadzenie. Moment interpretacyjny: „białe znaki” i antropologia milczenia  207
2. Literacka technika frotażu a milczenie: Pamiętnik z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego  209
3. Ubytki mowy, ubytki świata: Biała Maria Hanny Krall  225
4. (Apo)fatyczność i dezautomatyzacja: Szkice historyczne. Powieść Zbigniewa Kruszyńskiego  239
5. Stany graniczne człowieka i języka: Modliszka Marka Kędzierskiego  256
6. Milczenie, przeciwjęzyk i stan „denarracji”: Linia oporu Jacka Dukaja  266
7. Nienapisane. Współmilczane. Dotykające  281
Zakończenie: Milczenie – światło i cień  283

Bibliografia  285
Indeks nazwisk  307
Summary  315